Samenvatting
In deze nascholing worden de otitis media acuta, otitis media met effusie en de otitis externa behandeld. Ze worden tezamen behandeld, omdat ze nogal eens een zekere overlap vertonen en de ene otitis uit de andere kan voortkomen: de otitis media met effusie uit de otitis media acuta, en de otitis externa uit otitis media acuta. Aan de andere kant zijn er vele verschillen en het is goed die te kennen. In onderdeel B3 ‘Diversen’ worden enkele capita selecta van minder voorkomende oorproblemen zeer beknopt onder de loep genomen.
Otitis media acuta (OMA)
Zeker de ouderen onder ons leerden indertijd dat pijnstillende oordruppels een plaats hadden in de behandeling van een OMA. Iets later kwam het in zwang neusdruppels aan te raden. Die zouden curatief kunnen werken door verwijding van het slijmvlies van de buis van Eustachius, waardoor het achter het trommelvlies opgehoopte materiaal zou kunnen afvloeien naar de keel.
Apothekers geven aan dat er nog steeds ouders zijn die pijnstillende oordruppels vragen in de apotheek en die druppels bij OMA ook aan hun kinderen geven. Mogelijk zijn er nog apothekers of apothekersassistenten die ‘pijnstillende’ oordruppels aanraden of in ieder geval nog niet afraden, maar echt, die druppels zijn obsoleet en schieten ernstig tekort. Het kind met oorpijn wordt tekortgedaan als er bij oorpijn alleen ‘pijnstillende’ oordruppels gegeven worden. Het effect is niet aangetoond en in ieder geval te gering. Hebt u zelf wel eens oorpijn gehad? En weet u nog dat die druppels niets hielpen en alleen maar kriebelden in het pijnlijke oor? Vele ouders kunnen het zich nog herinneren uit hun kindertijd.
Wat is dan wel de huidige behandeling van OMA? Die is goed verwoord in de NHG-Standaard en wordt in deze nascholing samengevat. De nadruk zal liggen op de dosering van pijnstillers bij de behandeling van de oorpijn. Die dosering is namelijk duidelijk hoger dan op de verpakking van paracetamol staat. De plaats van antibiotica is gewijzigd ten opzichte van de oude standaard.
Recidiverende otitiden en chirurgie
De tijd dat bij kinderen aan de lopende band de neus- en keelamandelen werden verwijderd (adeno- plus tonsillectomie) wegens recidiverende otitiden ligt in Nederland gelukkig ver achter ons. Uw auteur herinnert zich een Nederlandse kno-arts die terugkwam uit de Nederlandse Antillen en nog een aantal jaren wilde praktiseren. Hij wilde hier doorgaan met adeno- plus tonsillectomie, maar werd door ons, huisartsen, erop gewezen dat we hier die tonsillectomie niet meer automatisch uitvoerden tezamen met een adenotomie.
Het tijdperk van frequente adenotomieën is ook nog niet zo lang voorbij. Dat veranderde vooral toen de trommelvliesbuisjes in zwang kwamen. Wanneer is er nu nog wel plaats voor een adenotomie?
Otitis media met effusie (OME)
Het beleid rondom deze aandoening is nog terughoudender geworden, omdat deze veel minder gepaard gaat met taal- en spraakachterstand bij kinderen dan steeds gedacht werd. Het natuurlijk beloop blijkt erg gunstig, zij het dat het nogal traag kan zijn. Tegenwoordig is het de vraag wanneer trommelvliesbuisjes geplaatst worden.
Otitis externa
In de behandeling van deze otitis zijn in de loop der tijd wijzigingen opgetreden. De druppels van voorkeur zijn veranderd. En welke druppels mogen er wel en welke niet bij een trommelvliesperforatie gebruikt worden? Is er nog plaats voor een burowwatertampon? Zo ja, hoe lang moet die of mag die ter plekke blijven?
Accreditatie
Dit programma voor openbaar apothekers is door de KNMP onder ID 398389 geaccrediteerd voor 4 uur. Deze accreditatie geldt tot 01-06-2021. De KNMP kent 4 accreditatiepunten toe als u de bijbehorende toets succesvol (≥ 60% beantwoord) hebt afgerond.
Inhoud
Inleiding
BLOK A Fysiologische aspecten en otitis media acuta (OMA)
A1 Fysiologische aspecten van neus, keel en oor
A2 Otitis media acuta bij kinderen
BLOK B Otitis media met effusie (OME), otitis externa en diversen
B1 Otitis media met effusie (OME)
B2 Otitis externa
B3 Diversen
B4 Casuïstiek
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van vragen en casuïstiek
Literatuur
Opdrachtblad ‘Invoering in de apotheek’
Farmaceutische patiëntenzorg (FPZ)
Toets voor apothekers 2020/3 Oorklachten
Auteur
Gert van Lieshout is arts en oud-huisarts. Na achttien jaar fulltime huisarts te zijn geweest, is Gert parttime als huisarts gaan werken en is hij zich met nascholing gaan bezighouden. Als een van de oprichters van AccreDidact is hij zestien jaar actief geweest met het ontwikkelen van schriftelijke geaccrediteerde nascholing voor huisartsen, apothekers, doktersassistenten en apothekersassistenten. Momenteel werkt hij mee aan het ontwikkelen van mondelinge geaccrediteerde nascholing aan apothekers en schriftelijke geaccrediteerde nascholing. Per 1 januari 2018 is zijn licentie als basisarts voor vijf jaar verlengd na succesvol afleggen van de examens voor herregistratie basisarts aan VUmc Amsterdam.
Financiële banden: de auteur heeft geen financiële banden die betrekking hebben op dit onderwerp.
Doelstellingen
Na afloop van deze nascholing:
- kent u enkele fysiologische aspecten van het keel-neus-oorgebied van kinderen;
- is uw kennis over otitis media acuta opgefrist en geactualiseerd;
- weet u wat anno 2020 de betekenis, het beloop en de behandeling is van otitis media met
- effusie (OME) en otitis externa;
- bent u op de hoogte van de laatste stand van zaken van weinig voorkomende oorproblemen.
