Samenvatting
Er zijn veel mensen die vinden dat ze niet goed slapen. Het komt echter heel regelmatig voor dat mensen subjectief niet goed slapen, maar dat er objectief geen slaaptekort bestaat. Voor een juiste interpretatie is het van belang goed navraag te doen en voldoende kennis over slaap te hebben. Zo zijn apothekers en assistenten niet altijd voldoende bekend met van de definitie van een slaapstoornis en weet men te weinig van het verschil in slaappatroon per levensfase.
Al heel snel worden slaapmiddelen gevraagd, terwijl in veel gevallen geholpen kan worden met goede voorlichting en slaaphygiënische adviezen. Zeker ook in de apotheek. Pas wanneer dit niet het gewenste resultaat hebben, zou overwogen mogen worden farmacotherapie in te zetten. In de praktijk komt de vraag om hulpmiddelen om te slapen vaak bij de assistent terecht. Ook de assistente moet daarom enkele oriënterende vragen kunnen stellen om te achterhalen of er wel van een slaapstoornis sprake is en weten welke adviezen vervolgens te geven. Als voldoende lang geprobeerd is met voorlichting en slaaphygiënische adviezen bepaalde perioden met objectief slaaptekort door te komen, kan kortdurend gebruik van een slaapmiddel op zijn plaats zijn, bij voorkeur een kortwerkend middel in een lage dosering. Dat kan zowel een benzodiazepine als non-benzodiazepinen zijn.
Een groot probleem is de gewenning aan slaapmiddelen. Veel patiënten, vooral ouderen, 'kunnen' niet meer slapen zonder pillen. Het zou goed zijn als regelmatig een poging ondernomen werd om – samen met het apotheekteam – een aantal mensen van de slaapmiddelen af te krijgen of het gebruik ervan in ieder geval tot een minimum te beperken. Verschillende apotheken hebben daar al protocollen voor.
In deze nascholing wordt uw kennis over de fysiologie van slaap en slaapproblemen geactualiseerd en kunt u uw huidige kennis toetsen aan de NHG-standaard. Er wordt uitgebreid aandacht besteed aan de niet-medicamenteuze behandeling van slaapproblemen, middels voorlichting en slaaphygiënische adviezen. Tevens is er aandacht voor de noodzaak terughoudend te zijn met het verstrekken of verlengen van slaapmiddelen en welke slaapmiddelen op dit moment de voorkeur verdienen.
Accreditatie
Voor deze nascholing is voor openbaar apothekers voor 3,5 nascholingsuur accreditatie toegekend onder ID214929.
Inhoud
Blok A Normale slaap, slapeloosheid en oorzaken daarvan
A1 Casuïstiek
A2 De normale slaap
A3 Slaapklachten en slaapstoornissen
Blok B Behandeling
B1 Casuïstiek
B2 Voorlichting en slaaphygiënische adviezen
B3 Medicamenteuze behandeling
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van vragen en casuïstiek
Literatuur
Opdrachtblad ‘Invoering in de apotheek’
Farmaceutische patiëntenzorg (FPZ)
Over de auteur
Drs. Gert J.C.M. van Lieshout is arts en oud-huisarts. Na achttien jaar fulltime huisarts te zijn geweest, is Gert parttime als huisarts gaan werken en is hij zich met nascholing gaan bezighouden. Als een van de oprichters van AccreDidact is hij zestien jaar actief geweest met het ontwikkelen van schriftelijke geaccrediteerde nascholing voor huisartsen, apothekers, doktersassistenten en apothekersassistenten. Momenteel geeft hij mondelinge geaccrediteerde nascholing aan apothekers en ontwikkelt hij schriftelijke geaccrediteerde nascholing.
Belangenconflicten: geen.
Doelstellingen van dit nascholingsprogramma
Na afloop van dit nascholingsprogramma:
- is de fysiologie van de slaap, zowel bij kinderen, volwassenen als ouderen opgefrist en geactualiseerd;
- hebt u uw eigen gedachten en ideeën over slaapklachten en slaapstoornissen en de oorzaken van slaapstoornissen getoetst aan die van de NHG-Standaard;
- hebt u nog eens stilgestaan bij de niet-medicamenteuze behandeling van slaapstoornissen in de vorm van voorlichting en slaaphygiënische adviezen, en kennisgenomen van de aanbevelingen voor een gedragsmatige aanpak en advies over lichaamsbeweging;
- hebt u opnieuw het advies gekregen zuinig te zijn met het afleveren van slaapmiddelen, zowel als eerste recept maar vooral als vervolgrecept, en welke middelen tegenwoordig wel en welke niet de voorkeur verdienen.
Bronnen bij dit programma
