Samenvatting
Als we denken over allergische aandoeningen, dan komen vooral in onze gedachten: hooikoorts, allergisch reageren van de huid, voedselallergie en allergisch reageren op bijen- en wespensteken. Deze zullen dan ook alle aan de orde komen.
Hooikoorts
Voor de huisartsen is kort geleden een nieuwe richtlijn (NHG-Standaard) Allergische en niet- allergische rinitis verschenen. Deze zal gebruikt worden voor deze nascholing.
Waar voorheen werd gedacht en geschreven dat het hooikoortsseizoen liep van half mei tot en met augustus, weten we nu helaas beter. Het loopt wel van februari tot en met november. De natuur is ook veranderd!
Daarnaast komt er veel meer aandacht voor het min of meer invaliderende gevolg van het hebben van ernstige klachten van allergische rinitis. Ook wordt steeds vaker een verband gezien tussen allergische rinitis en astma. Een goede behandeling van allergische rinitis zou gunstig uitwerken op het ontstaan en het beloop van astma.
Allergisch reageren van de huid
We weten al heel lang dat de huid allergisch kan reageren op allerlei stoffen waar de huid mee in aanraking komt. En dat dit vaak gebeurt. Maar het aantal gevallen van huidallergie dat een aanwijsbare oorzaak heeft, is niet duidelijk gestegen. Daarom lijkt het goed de verschillende oorzaken van allergisch reageren van de huid nog eens op een rij te zetten. Wellicht wordt dan eerder een verband gelegd.
Voedselallergie
Deze komt veel minder vaak voor dan gedacht wordt! Het blijkt dat de diagnose vaak ten onrechte gesteld wordt, zeker als dat alleen gebeurt op basis van het verhaal van de patiënt of de ouders van het patiëntje. Of als de diagnose gesteld wordt op grond van bepaald bloedonderzoek. We staan hier in deze nascholing even goed bij stil.
Allergisch reageren op bijen- of wespensteken
Een bekende en door een aantal patiënten gevreesde allergie is die voor bijen- en wespensteken. Hoe groot is de kans dat iemand er een ernstige reactie op krijgt? En hoe groot is de kans dat een ernstige reactie op een vorige steek zich herhaalt bij een nieuwe steek? En is de reactie ernstiger dan bij de voorafgaande keer? Is de behandeling van een ernstige reactie op een steek - we noemen dit een anafylactische reactie - nog gewijzigd de laatste tijd? Allemaal vragen die kunnen bestaan en waar een antwoord op gegeven wordt.
Behandeling
Bij de behandeling van allergieën wordt bijna alleen aan behandeling met medicijnen gedacht. De indruk bestaat dat we lang niet voldoende aandacht besteden aan de niet-medicamenteuze maatregelen, zoals het vermijden van contact met stoffen die een allergische reactie geven of het wegwerken van die stoffen.
En hoe staat het met voorzorgsmaatregelen? Vooral in families waar veel allergieën voorkomen? Werkt het geven van borstvoeding preventief? Is het waar dat hoezen om matrassen bij huisstofmijtallergie niet meer aangeraden worden? Zijn er nog andere niet-medicamenteuze adviezen waar de apotheek een rol bij kan spelen?
Medicamenteus is er de laatste jaren niet veel veranderd wat betreft de behandeling van allergieën. Wel is het de vraag of het propageren van combinatietherapie bij allergische rinitis meerwaarde heeft voor de patiënt. En hoe wordt er nu aangekeken tegen immunotherapie? Immunotherapie is vijf jaar lang elke maand een injectie halen in het ziekenhuis of bij de huisarts. Is dit een nuttige therapie of wordt die nog steeds alleen maar toegepast bij ernstige en langdurige klachten?
Allemaal vragen die kunnen leven en beantwoord moeten worden om goed te kunnen functioneren als apothekersassistent in het jaar 2019.
Inhoud
BLOK A Omschrijvingen, typen allergie en allergische ziektebeelden
A1 Omschrijvingen en typen allergie
A2 Casuïstiek
A3 Allergische ziektebeelden
BLOK B Niet-medicamenteuze en medicamenteuze behandeling
B1 Casuïstiek
B2 Niet-medicamenteuze behandeling
B3 Medicamenteuze behandeling
Actie en verantwoording
Bespreking van vragen en casuïstiek
Literatuur
Overleg met collega’s en de apotheker(s)
Opdrachtblad ‘Opnemen in het takenpakket’
Begrippenlijst
Afsluitende toets
Auteur
Gert van Lieshout is arts en oud-huisarts. Na achttien jaar fulltime huisarts te zijn geweest, is hij parttime als huisarts gaan werken en is hij zich met nascholing gaan bezighouden. Als een van de oprichters van AccreDidact is hij zestien jaar actief geweest met het ontwikkelen van schriftelijke geaccrediteerde nascholing voor huisartsen, apothekers, doktersassistenten en apothekersassistenten. Momenteel geeft hij mondelinge geaccrediteerde nascholing aan apothekers en ontwikkelt hij schriftelijke geaccrediteerde nascholing.
Zijn inschrijving als arts in het BIG-register is per 2018 voor vijf jaar verlengd na het slagen voor de daartoe verplichte modules Basiskennis, Klinisch Redeneren en Klinische Vaardigheden aan het VUmc te Amsterdam.
Belangenconflicten: geen.
Doelstellingen van dit nascholingsprogramma
Algemeen leerdoel: na afronding van dit nascholingsprogramma is jouw kennis over allergieën en allergisch reageren opgefrist en aangevuld en ben je op de hoogte van de medische en farmaceutische kanten daarvan. Daardoor ben je beter in staat patiënten te begrijpen en te begeleiden wanneer ze vragen hebben over hooikoorts, voedselallergie, wespen- of bijensteken of allergisch reageren van de huid.
Dit leerdoel bereik je na afronden van dit nascholingsprogramma doordat je:
- kennis hebt genomen van de laatste stand van zaken over de oorzaken en behandeling van hooikoorts;
- meer weet van het allergisch reageren van de huid;
- de laatste stand van zaken kent over de behandeling van allergisch reageren op insectensteken;
- geoefend hebt met papieren patiënten.
Video's bij dit programma
