Samenvatting
Het is normaal dat een vrouw meer of minder afscheiding heeft uit de schede. Deze afscheiding heet fluor en omdat deze afscheiding uit de schede oftewel de vagina komt, spreken we van fluor vaginalis. Fluor vaginalis heeft een vrouw op bijna alle leeftijden. Een huisarts met een normpraktijk zal ongeveer tweemaal per week een vrouw op het spreekuur krijgen die klachten heeft over (niet-bloederige) afscheiding uit de vagina, zoals we de schede verder in dit programma zullen noemen. Kortweg zeggen we dat ze fluor vaginalis-klachten heeft. Als een vrouw klachten heeft over de afscheiding dan is er meer afscheiding dan ze van zichzelf gewend is, jeuk bij de afscheiding of een aparte geur. Ook de kleur van de afscheiding kan anders geworden zijn.
Het zou kunnen zijn dat je aan de balie een vraag krijgt (als anderen het niet kunnen horen) of er iets anders is voor witte vloed dan inlegkruisjes. Kennelijk is er dan een verandering ten opzichte van vroeger. Bij deze veranderingen en bij eventuele afwijkingen staan we stil in dit programma. Er kunnen verschillende oorzaken voor bestaan, maar het kan ook zijn dat er gewoon een variatie in de natuur optreedt. De hoeveelheid afscheiding kan namelijk ook een afspiegeling zijn van hoe het met een vrouw geestelijk en lichamelijk gaat. Daarnaast is in een derde van de gevallen geen oorzaak te vinden. Hoe dan gehandeld wordt, is ook onderdeel van dit programma.
Diagnostiek
Een van de redenen om deze informatie ook onder de aandacht van apothekersassistenten te brengen, is dat je in de apotheek patiënten zult zien die hun klachten over afscheiding delen. Daarnaast is het belangrijk om te weten dat in de meeste gevallen geen diagnose te stellen is zonder dat de fluor onderzocht is en onder de microscoop is bekeken. Dit wil zeggen dat het inwendig gynaecologisch onderzoek alleen onvoldoende informatie oplevert over de mogelijke oorzaak van de klachten over abnormale afscheiding. Daarnaast kan het voorkomen dat monsters van de fluor opgestuurd moeten worden naar een laboratorium voor microbiologisch onderzoek naar de aanwezigheid van een micro-organisme als oorzaak van de klachten. Dit onderzoek komt vooral voor als er gedacht wordt aan een geslachtsziekte, oftewel een seksueel overdraagbare aandoening (soa).
Behandeling
Het succes van medicamenteuze therapie van fluor vaginalis staat of valt met de juiste diagnose. In het algemeen is effectieve behandeling mogelijk, behalve bij regelmatig terugkerende schimmelinfecties, oftewel candida-infecties. Die zijn vaak een ramp voor de dokter om te behandelen. De indruk bestaat dat er overbehandeling plaatsvindt voor de klachten van fluor vaginalis, omdat niet altijd onderzoek gedaan wordt en de diagnose alleen gebaseerd wordt op de klachten. Met name bij de klacht ‘jeuk’ worden er veel medicamenten voorgeschreven om een vermeende ziekteverwekker te behandelen. In die situaties wordt er dan op gerekend dat er een gist (‘schimmel’), Candida, in het spel is. Die is wel in de helft van de gevallen de oorzaak van fluor vaginalis-klachten, maar in de andere helft van de gevallen dus niet!
Niet-medicamenteuze behandeling is aan de orde bij klachten waarvoor geen ziekteverwekker gevonden wordt. De huisarts zal dan uitleg geven over de normale toestand en functie van de vagina en geruststellen als er angst is voor ernstige ziekten. Bij blijvende klachten moet gezocht worden naar een eventuele achtergrond voor dit voortbestaan van klachten.
Accreditatie
Deze nascholing is geaccrediteerd onder ID 127958/12.529 en levert voor zowel KAOF als KAA 3 punten voor herregistratie op.
Inhoud
BLOK A Oorzaken, klachten en diagnostiek van fluor vaginalis
A1 Casuïstiek
A2 Veroorzakers, aandoeningen en klachten
A3 Diagnostiek en diagnosestelling
BLOK B Behandeling van fluor vaginalis
B1 Casuïstiek (vervolg)
B2 Behandeling
Actie en verantwoording
Literatuur
Nadere bespreking van casuïstiek en vragen
Auteur
Drs. G.J.C.M. (Gert) van Lieshout is arts en oud-huisarts. Na achttien jaar fulltime huisarts te zijn geweest, is hij parttime als huisarts gaan werken en is hij zich met na scholing gaan bezighouden. Als een van de oprichters van AccreDidact is hij zestien jaar actief geweestmet het ontwikkelen van schriftelijke geaccrediteerde nascholing voor huisartsen, apothekers, dokters assistenten en apothekersassistenten. Momenteel geeft hij mondelinge geaccrediteerde nascholing aan apothekers en ontwikkelt hij schriftelijke geaccrediteerde nascholing.
Doelstellingen van dit nascholingsprogramma
Algemeen leerdoel: na afronding van dit nascholingsprogramma ken je de belangrijkste oorzaken van fluor vaginalis-klachten en kun je patiënten op doelgerichte wijze helpen bij het toepassen van niet-medicamenteuze behandelingen en het toelichten van medicamenteuze behandelingen.
Dit leerdoel bereik je na het afronden van dit programma, doordat je:
- de verschillende afwijkingen van fluor vaginalis hebt leren kennen;
- hebt gelezen hoe de diagnostiek van fluor vaginalis-klachten gaat;
- de verschillende oorzaken bij de verschillende afwijkingen hebt leren kennen;
- stilgestaan hebt bij de niet-medicamenteuze maatregelen die genomen kunnen worden;
- gelezen hebt welke medicijnen er zijn, wat ze doen, wat de bijwerkingen zijn en hoe gehandeld wordt als de klachten of afwijkingen terugkeren.
Bronnen bij dit programma
