Obstipatie en diarree

Samenvatting

Vragen over obstipatie en diarree komen vaak voor in de apotheek en in de praktijk van de huisarts. In de meeste gevallen kun je ook als apothekersassistent patiënten een goed advies geven. Daarom is het belangrijk te weten wanneer over obstipatie of diarree gesproken wordt. Wat patiënten aan de balie onder obstipatie of diarree verstaan, is vaak iets anders dan wat de dokters eronder verstaan.

Obstipatie blijkt vooral in bepaalde situaties voor te komen, zoals op vakantie, in een periode na diarree, bij het volgen van een dieet, of als gevolg van het prikkelbaredarmsyndroom of van ziekten. Het is goed de verschillende oorzaken op een rijtje te zetten, zeker met het oog op de behandeling die er geadviseerd wordt. Diarree levert meestal geen hoofdbrekens op. Het advies niet te eten en een periode zo weinig mogelijk te drinken is inmiddels volledig achterhaald. Integendeel, er moet goed gedronken worden, maar wat voor vocht? En moet daar iets doorheen gemengd worden?

Algemeen leerdoel van deze nascholing is dat je goed weet wanneer gesproken wordt van obstipatie en wanneer van diarree, wat de oorzaken en symptomen zijn en welke behandelingen er zijn en dat je vragen van patiënten op de juiste wijze kunt beantwoorden. Er is aandacht voor de fysiologie van de normale defecatie en je kennis van de symptomatologie, oorzaken en gevolgen van obstipatie en diarree wordt opgefrist. Je leert over de niet-medicamenteuze behandeling en welke vrij-verkrijgbare geneesmiddelen in welke gevallen te adviseren zijn.

NB: In dit programma wordt weinig aandacht besteed aan acute en chronische diarree bij kinderen en het prikkelbaredarmsyndroom; over beide onderwerpen verschenen eerder aparte nascholingsprogramma’s (2011/1 en 2015/2).

Inhoud

BLOK A   Fysiologie en bespreking van obstipatie
A1    Fysiologie van defecatie
A2    Casuïstiek over obstipatie
A3    Oorzaken, symptomatologie en voorkomen van obstipatie
A4    Niet-medicamenteuze behandeling van obstipatie
A5    Medicamenteuze behandeling van obstipatie

BLOK B   Bespreking van diarree
B1    Casuïstiek over diarree
B2    Oorzaken, symptomatologie en diagnostiek van diarree
B3    Niet-medicamenteuze en medicamenteuze therapie van diarree

Actie en verantwoording
Bespreking van vragen en casuïstiek
Literatuur
Facultatief*: Overleg met collega's en de apotheker(s)
Facultatief*: Opdrachtblad ‘Opnemen in het takenpakket’

* In iedere AccreDidact-nascholing wordt eveneens aandacht gevraagd voor het bespreken van (aandachtspunten in) de lesstof met collega’s en apothekers. Dit overleg bevelen we vanwege de implementatie van cursusstof warm aan, het betreft echter een facultatief onderdeel: de tijdsbesteding hiervan is niet opgenomen in de studiebelastinguren (SBU).

Auteur

Gert van Lieshout is arts en oud-huisarts. Na achttien jaar fulltime huisarts te zijn geweest, is Gert parttime als huisarts gaan werken en zich met nascholing gaan bezighouden. Als een van de oprichters van AccreDidact is hij zestien jaar actief geweest met het ontwikkelen van schriftelijke geaccrediteerde nascholing voor huisartsen, apothekers, doktersassistenten en apothekersassistenten. Momenteel geeft hij mondelinge geaccrediteerde nascholing aan apothekers en ontwikkelt hij schriftelijke geaccrediteerde nascholing.
Belangenconflicten: geen.

Doelstellingen van dit nascholingsprogramma

Dit leerdoel bereik je na het afronden van dit programma, doordat je:

op de hoogte bent van de fysiologie van de normale defecatie;
je kennis van de symptomatologie, oorzaken en gevolgen van obstipatie en diarree hebt opgefrist;
op de juiste manier kunt adviseren over de niet-medicamenteuze behandeling van obstipatie en diarree;
in staat bent goede adviezen te geven over vrij-verkrijgbare geneesmiddelen voor de behandeling van obstipatie en diarree.