In dit programma worden de middenoorontsteking (otitis media acuta), de ontsteking met vocht achter het trommelvlies (otitis media met effusie) en de ontsteking van de uitwendige gehoorgang (otitis externa) behandeld. Ze worden tezamen behandeld omdat ze regelmatig een zekere overlap vertonen en ook omdat de ene otitis uit de andere voort kan komen. Otitis media met effusie en ook otitis externa kunnen voortkomen uit otitis media acuta. Aan de andere kant zijn er vele verschillen. Het leek de redactie van AccreDidact nuttig om daar eens bij stil te staan. Je hebt immers aan de balie regelmatig te maken met cliënten met oorklachten.
Daarna zal in het kort aandacht besteed worden aan oorsuizen.
Middenoorontsteking oftewel otitis media acuta (OMA)
Vroeger leerden we dat pijnstillende oordruppels een plaats hadden in de behandeling van een OMA. Iets later kwam het aanraden van neusdruppels of neusspray in zwang. Die zouden genezend kunnen werken door verwijding van de buis van Eustachius die vernauwd geraakt is door slijmvlieszwelling. Gedacht werd dat afslinken van dat slijmvlies het achter het trommelvlies opgehoopte materiaal kon laten afvloeien naar de keel.
Jullie auteur weet van zijn cursussen aan apothekers en apothekersassistenten dat er nog steeds ouders zijn die pijnstillende oordruppels vragen in de apotheek en dat die druppels ook gegeven worden bij OMA. Mogelijk zijn er nog artsen die ‘pijnstillende’ oordruppels aanraden of in ieder geval niet afraden, maar echt: die druppels zijn ouderwets en schieten ernstig tekort. Het kind met zijn oorpijn wordt gewoon tekortgedaan als er bij oorpijn alleen ‘pijnstillende’ oordruppels gegeven worden. Het effect is niet aangetoond en in ieder geval te gering. Heb je zelf wel eens oorpijn gehad? En weet je nog dat die druppels niets hielpen en alleen maar kriebelden in het pijnlijke oor? Vele ouders kunnen het zich nog herinneren van de kindertijd!
Wat is dan wel de huidige behandeling van OMA? Die gaan we samenvatten in deze nascholing. De nadruk zal liggen op de dosering van pijnstillers bij de behandeling van de oorpijn. Die dosering is namelijk duidelijk hoger dan op de verpakking van paracetamol staat. De plaats van antibiotica is gewijzigd ten opzichte van vroeger. Het is goed om dit te weten omdat OMA vaak voorkomt in het dagelijks leven, ook bij kleine kinderen en ook onder één jaar. En op die jonge leeftijd is OMA niet ongevaarlijk.
Vocht achter het trommelvlies oftewel otitis media met effusie (OME)
De behandeling van deze aandoening is nog terughoudender geworden dan vroeger. We weten nu dat de afwijking veel minder vaak gepaard gaat met taal- en spraakachterstand dan steeds gedacht werd. Het natuurlijk beloop blijkt erg gunstig. Dat wil zeggen: het vocht verdwijnt heel vaak vanzelf. Zonder behandeling. Het is wel zo dat het meestal een aantal maanden duurt voordat het vocht weg is.
We gaan wel bespreken wanneer tegenwoordig nog trommelvliesbuisjes geplaatst worden. Je hoort mensen in de apotheek namelijk wel eens praten over trommelvliesbuisjes die een kind gekregen heeft voor deze aandoening.
Uitwendige gehoorgangontsteking oftewel otitis externa
De behandeling van deze otitis is in de loop der tijd gewijzigd. Tegenwoordig worden andere druppels voorgeschreven dan vroeger.
En is er nog plaats voor een boorwater tampon? Een tampon die in de gehoorgang geplaatst wordt bij een heftige nattende ontsteking en die steeds natgehouden moet worden met zogenaamd boorwater. Zo ja, hoe lang moet die of mag die tampon dan in de gehoorgang blijven zitten?
De vraag is ook welke druppels wel en welke niet bij een gaatje in het trommelvlies (trommelvliesperforatie) gebruikt mogen worden.
Allemaal vragen die kunnen leven en beantwoord moeten worden om goed te kunnen functioneren als apothekersassistent in het jaar 2020.
Dit programma is door het Kwaliteitsregister Apothekersassistenten voor 3 punten geaccrediteerd onder ID 388995.
Inhoud
BLOK A Werking van neus, keel en oor
A1 Fysiologische aspecten van neus, keel en oor
A2 Middenoorontsteking
BLOK B Vocht achter het trommelvlies, uitwendige gehoorgangontsteking en oorsuizen
B1 Vocht achter het trommelvlies
B2 Uitwendige gehoorgangonsteking
B3 Oorsuizen
B4 Casuïstiek
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van vragen en casuïstiek
Literatuur
Overleg met collega’s en de apotheker(s)
Opdrachtblad ‘Opnemen in het takenpakket’
Begrippenlijst
Afsluitende toets
Auteurs
Gert van Lieshout is arts en oud-huisarts. Na achttien jaar fulltime huisarts te zijn geweest, is hij parttime als huisarts gaan werken en is hij zich met nascholing gaan bezighouden. Als een van de oprichters van AccreDidact is hij zestien jaar actief geweest met het ontwikkelen van schriftelijke geaccrediteerde nascholing voor huisartsen, apothekers, doktersassistenten en apothekersassistenten. Momenteel geeft hij mondelinge geaccrediteerde nascholing aan apothekers en ontwikkelt hij schriftelijke geaccrediteerde nascholing.
Financiële banden: de auteur heeft geen financiële banden die betrekking hebben op dit onderwerp.
Doelstellingen
Algemeen leerdoel: na afronding van dit nascholingsprogramma is jouw kennis over oorklachten opgefrist en aangevuld en ben je op de hoogte van de medische en farmaceutische kanten daarvan. Daardoor ben je beter in staat patiënten te begrijpen en begeleiden wanneer ze vragen hebben over oorpijn, oordruppels, neusdruppels en neusspray vooral bij jonge kinderen of antibiotica bij oorontstekingen. Dit leerdoel bereik je na afronden van dit nascholingsprogramma, doordat je:
- kennis hebt genomen van de laatste stand van zaken over de oorzaken en behandeling van oorpijn en de verschillende oorontstekingen;
- geoefend hebt met papieren patiënten.
Bronnen bij dit programma
