Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) komen vaak voor. Soa’s zijn infectieziekten die vooral door seks (zonder condoom) worden overgebracht. Maar je kunt ook op andere manieren een soa krijgen. Een soa geeft niet altijd klachten, maar een soa die niet behandeld wordt kan schadelijke gevolgen hebben.
De meeste mensen gaan voor een zogenaamd soa-consult naar de huisarts. Tijdens een soa-consult schat de arts het risico op een soa in. Hij kijkt of een soa-test nodig is en bepaalt welke behandeling nodig is bij een soa. Huisartsen verrichten ruim 60% van de soa-consulten in Nederland. De overige consulten vinden vooral plaats bij de Centra Seksuele Gezondheid (CSG) van de GGD. Naast een goede behandeling is ook het geven van goede voorlichting over veilige seks en partnerwaarschuwing een onderdeel van het soa-consult bij de huisarts. Doordat de meeste soa’s door de huisarts worden behandeld, zal de openbare apotheek de uitgifte van de medicatie verzorgen. Omdat soa-patiënten zich kunnen schamen, is het belangrijk om hier niet alleen deskundig maar ook discreet mee om te gaan in de apotheek en het team.
In tegenstelling tot een aantal andere soa’s is het aantal hiv-besmettingen de laatste jaren flink gedaald. Dit komt onder andere door voorlichtingscampagnes, condoomgebruik, vroegtijdige opsporing en effectieve behandeling. Om de kans op een hiv-besmetting verder te verlagen is in Europa sinds 2016 PrEP (Pre-Expositie-Profylaxe) beschikbaar. Patiënten met een hoog risico op hiv kunnen in de meeste regio’s voor PrEP terecht bij een CSG. Mensen die niet in aanmerking komen voor PrEP via een CSG kunnen hiervoor naar de huisarts. Het kan dus voorkomen dat je in de apotheek ook PrEP-medicatie zult afleveren. Bij PrEP-gebruik is het belangrijk dat een patiënt goed wordt begeleid.
In dit nascholingsprogramma gaan we in op een aantal veel voorkomende of bekende soa’s. In BLOK A vertellen we hoe vaak deze soa’s voorkomen en op welke manieren ze kunnen worden overgedragen. Ook gaan we in op de klachten die mannen en vrouwen kunnen krijgen van de verschillende soa’s en hoe de (huis)arts de diagnose stelt. We geven ook informatie over soa-testen. In BLOK B gaan we in de op behandeling van de verschillende soa’s. Ook besteden we aandacht aan voorlichting over veilige seks en preventie van soa’s. Tot slot gaan we in op het gebruik van PrEP en PEP bij het voorkomen van hiv.
Accreditatie
Dit programma is door het Kwaliteitsregister Apothekersassistenten voor 3 punten geaccrediteerd onder ID 533100.
Inhoud
BLOK A Oorzaken, gevolgen en diagnostiek van soa’s
A1 Epidemiologie en overdracht van soa’s
A2 Symptomen en beloop
A3 Diagnostiek
BLOK B Behandeling van soa’s
B1 Medicamenteuze behandeling
B2 Voorlichting en preventie
B3 PrEP en PEP
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van vragen en casuïstiek
Literatuur
Overleg met collega’s en de apotheker(s)
Opdrachtblad ‘Opnemen in het takenpakket’
Begrippenlijst
Toets voor Apothekersassistenten 2023/4
Auteur
Marjolijn Vijverberg-Vermaas heeft jarenlang als openbaar apotheker in Hoogland gewerkt. Sinds 2006 houdt zij zich bezig met het ontwikkelen en schrijven van geaccrediteerde nascholing voor apothekers en apotheekassistenten.
De auteur heeft geen financiële banden met de farmaceutische industrie, ontvangt geen onderzoeksgeld van commerciële partijen en heeft geen bedrijfsbelangen of andersoortige financiële relaties met betrekking tot dit onderwerp.
Doelstellingen
Na afloop van dit nascholingsprogramma:
- weet je hoe vaak soa’s voorkomen;
- weet je welke symptomen op een soa kunnen wijzen;
- weet je welke groepen een verhoogd risico op een soa hebben;
- weet je hoe de diagnose van een soa wordt gesteld en kun je advies geven over zelftesten;
- kun je patiënten begeleiden bij het gebruik van de voorgeschreven medicatie;
- weet je welke preventieve mogelijkheden er zijn om een soa te voorkomen;
- kun je patiënten begeleiden bij het gebruik van PrEP.
