Samenvatting
Bij allergische aandoeningen denken we vooral aan: hooikoorts, allergisch reageren van de huid, voedselallergie en allergisch reageren op bijen- en wespensteken. Deze komen dan ook allemaal aan de orde in deze nascholing.
Hooikoorts
Voor de huisartsen is in 2018 een nieuwe richtlijn (NHG-Standaard) over rinitis verschenen: Allergische en niet-allergische rinitis. De tekst hiervan wordt gebruikt voor de nascholing.
Vroeger liep het hooikoortsseizoen van half mei tot en met augustus, nu is dat wel anders. Het loopt van februari tot en met november en volgens de allerlaatste berichten begint het nog eerder en stopt nog later. Het klimaat, en daardoor de natuur, is veranderd!
Er is tegenwoordig veel meer aandacht voor de invloed van ernstige klachten door allergische rinitis op het dagelijks leven. Ook wordt steeds vaker een verband gezien tussen allergische rinitis en astma. Een goede behandeling van allergische rinitis zou gunstig uitwerken op het ontstaan en beloop van astma.
Allergisch reageren van de huid
Het is al heel lang bekend dat de huid allergisch kan reageren op allerlei stoffen waarmee de huid in aanraking komt. En we weten ook dat dit vaak gebeurt. Maar het aantal gevallen van huidallergie dat een aanwijsbare oorzaak heeft, is niet duidelijk gestegen. Daarom lijkt het goed de verschillende oorzaken van allergisch reageren van de huid nog eens op een rijtje te zetten. Wellicht wordt dan eerder een verband gelegd.
Voedselallergie
Voedselallergie komt veel minder vaak voor dan gedacht wordt! Het blijkt dat de diagnose vaak ten onrechte gesteld wordt, zeker als die diagnose alleen gesteld wordt op basis van het verhaal van de patiënt of de ouders van het patiëntje, of als de diagnose gesteld wordt op basis van bepaald bloedonderzoek. We besteden hieraan aandacht in deze nascholing.
Allergisch reageren op bijen- of wespensteken
Een bekende, en door een aantal patiënten gevreesde allergie is die voor bijen- en wespensteken. Hoe groot is de kans dat iemand een ernstige reactie krijgt na een steek? En hoe groot is de kans dat een ernstige reactie na een vorige steek zich herhaalt bij een nieuwe steek? En is de reactie ernstiger dan de voorafgaande keer? Is de behandeling van een ernstige reactie van het hele lichaam na een steek – we noemen dit een anafylactische reactie – nog gewijzigd de laatste tijd? Allemaal vragen waarop in deze nascholing een antwoord wordt gegeven.
Behandeling
Bij de behandeling van allergieën wordt bijna alleen aan behandeling met medicijnen gedacht. De indruk bestaat dat we niet voldoende aandacht besteden aan de niet-medicamenteuze maatregelen. Denk aan maatregelen als het vermijden van contact met stoffen die een allergische reactie geven, wegwerken van die stoffen enzovoort.
En hoe staat het met voorzorgsmaatregelen; vooral in families waar veel allergieën voorkomen? Werkt het geven van borstvoeding preventief? Is het waar dat hoezen om matrassen bij huisstofmijtallergie niet meer aangeraden worden? Zijn er niet-medicamenteuze adviezen waarbij jij als doktersassistent een rol kunt spelen?
Wat de medicatie betreft, is er de afgelopen jaren niet veel veranderd in de behandeling van allergieën. Wel is het de vraag of het aanbevelen van combinatietherapie bij allergische rinitis een meerwaarde heeft voor de patiënt. En hoe wordt er nu aangekeken tegen immunotherapie? Voor immunotherapie moet de patiënt vijf jaar lang elke maand een injectie halen in het ziekenhuis of bij de huisarts; zie verderop in dit nascholingsprogramma. Is dit een nuttige therapie of wordt die nog steeds alleen maar toegepast bij ernstige en langdurige klachten?
Het zijn allemaal vragen die kunnen voorkomen en beantwoord moeten worden om in deze tijd als doktersassistent goed te kunnen functioneren in de huisartsenpraktijk.
Accreditatie
Voor dit nascholingsprogramma is voor 3 punten accreditatie toegekend onder ID 410808 voor doktersassistenten bij CADD van de NVDA.
Inhoud
Blok A Typen allergie en allergische ziektebeelden
A1 Omschrijvingen en typen allergische reacties
A2 Casuïstiek
A3 Allergische ziektebeelden
Blok B Niet-medicamenteuze en medicamenteuze behandeling
B1 Casuïstiek vervolg
B2 Niet-medicamenteuze behandeling
B3 Medicamenteuze behandeling
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van vragen en casuïstiek
Literatuur
Overleg met collega’s en de huisarts(en)
Opdrachtblad ‘Opnemen in het takenpakket’
Afsluitende toets
Auteur
Gert van Lieshout is arts en oud-huisarts. Na 18 jaar fulltime huisarts te zijn geweest, is Gert parttime als huisarts gaan werken en is hij zich met nascholing gaan bezighouden. Als een van de oprichters van AccreDidact is hij 16 jaar actief geweest met het ontwikkelen van schriftelijke geaccrediteerde nascholing voor huisartsen, apothekers, doktersassistenten en apothekersassistenten. Momenteel geeft hij mondelinge geaccrediteerde nascholing aan apothekers en ontwikkelt hij schriftelijke geaccrediteerde nascholing. Zijn inschrijving als arts in het BIG-register is in 2018 voor vijf jaar verlengd. Belangenconflicten: geen.
Doelstellingen
Algemeen leerdoel: na afronding van dit nascholingsprogramma is jouw kennis over allergieën en allergisch reageren opgefrist en aangevuld en ben je op de hoogte van de medische en farmaceutische kanten daarvan. Daardoor ben je beter in staat patiënten te begrijpen en begeleiden wanneer ze vragen hebben over hooikoorts, voedselallergie, wespen- of bijensteken, allergische reacties van de huid, etc.
Dit leerdoel bereik je na het afronden van dit nascholingsprogramma, doordat je:
- kennis hebt genomen van de laatste stand van zaken over de oorzaken en behandeling van hooikoorts;
- meer weet over het allergisch reageren van de huid;
- weet wat voedselovergevoeligheid is;
- op de hoogte bent van de behandeling van allergische reacties op insectensteken;
- weet of en hoe je allergieën kunt voorkomen;
- geoefend hebt met casussen.
