Samenvatting
Door wetenschappelijke en technische ontwikkelingen is steeds meer op de intensivecareafdeling (IC), waardoor een grotere groep patiënten de IC-opname overleeft. Dit is helaas niet altijd zonder restschade. Een deel van de voormalig IC-patiënten kampt maanden tot jaren na opname met klachten die samenhangen met de aandoening waarvoor men is opgenomen (critical illness), de behandeling en het verblijf op de IC. De klachten kunnen sterk variëren. Deze klachten worden het post-intensive care syndroom (PICS) genoemd (‘post’ betekent ‘na’, dus een syndroom na IC-opname).
Zorg in de huisartsenpraktijk speelt een belangrijke rol in het (vroegtijdig) herkennen van deze klachten en het reageren hierop. Er is vanwege COVID-19 versneld een richtlijn ‘IC-nazorg’ geschreven, die begin verwacht wordt. Behalve de huisartsen hebben de doktersassistenten een belangrijke rol in de vroegsignalering. Kennis over het post-intensive care syndroom en hoe dit te herkennen is dus van groot belang.
In 2016 is de stichting Family and patient Centered Intensive Care (FCIC) opgericht, waarin voormalig IC-patiënten, naasten en zorgverleners samenwerken aan de herkenning en erkenning van PICS (www.FCIC.nl).
Recent is er door FCIC een duidelijk signaal afgegeven dat veel huisartsen nog niet bekend zijn met het fenomeen. Door de COVID-19-crisis is hierin wel verandering gekomen, maar wat PICS nu precies is, wat de omvang van het probleem is en welke specifieke klachten er zijn, is veelal nog nauwelijks bekend.
Daarom willen we, ondanks dat richtlijnen op dit gebied nog in ontwikkeling zijn, met deze nascholing de kennis over PICS bij doktersassistenten vergroten: wat is het, hoe herken je het en hoe ga je ermee om?
Accreditatie
Dit programma is door CADD geaccrediteerd in opdracht van de NVDA
onder nummer ID 457699. Accreditatie geldt tot 1 februari 2023.
Inhoud
BLOK A Diagnostiek
A1 Post-IC-klachten
A2 Risicofactoren
A3 Identificeren van post-IC-klachten
A4 Gevolgen voor naasten van IC-patiënten
BLOK B Preventie en behandeling PICS
B1 Interventies (tijdens IC-opname) ter preventie en verminderen van
PICS
B2 Behandeling van PICS
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van vragen en casusuïstiek
Literatuur
Overleg met collega's en de huisars(en)
Opdrachtblad ‘Opnemen in het takenpakket’
Begrippenlijst
Toets voor Doktersassistenten 2022/1
Auteur
Dr. Mark van den Boogaard is voormalig IC-verpleegkundige, senior onderzoeker op de intensivecareafdeling van het Radboudumc, Nijmegen en tevens lid van de werkgroep richtlijn IC-nazorg.
Dr. Marieke Zegers is epidemioloog en senior onderzoeker op de intensivecareafdeling van het Radboudumc, Nijmegen en tevens lid van de NVIC-commissie Kwaliteit.
Zij zijn de projectleiders van de MONITOR-IC-studie (www.monitor-ic.nl), een Nederlands cohort van duizenden voormalig IC-patiënten uit zeven ziekenhuizen. Van het cohort worden epidemiologische gegevens over post-IC-klachten gegenereerd en interventies geëvalueerd voor het voorkomen en beperken van post-IC-problemen. Wetenschappelijke publicaties voortkomend uit dit project staan kort samengevat op www.monitor-ic.nl/publicaties.
Artsen en verpleegkundigen van de IC-nazorgpoli uit de deelnemende ziekenhuizen maken deel uit van het MONITOR-IC-projectteam.
Lotte van der Zwet is psychiatrisch verpleegkundige en GGZ-agoog. Daarnaast is ze auteur en werkt ze als freelance copywriter.
Algemene Nederlandse cijfers betreffende PICS ontbreken veelal en daarom wordt in deze nascholing vooral geput uit cijfers afkomstig uit het MONITOR-IC-cohort en de daaruit voortvloeiende wetenschappelijke publicaties in vaktijdschriften vooral gericht op de IC, maar ook op huisartsen.
De auteur heeft geen financiële banden met de farmaceutische industrie, ontvangt geen onderzoeksgeld van commerciële partijen en heeft geen bedrijfsbelangen of andersoortige financiële relaties met betrekking tot dit onderwerp.
Doelstellingen
Algemeen leerdoel: na afronding van dit nascholingsprogramma is je kennis over PICS vergroot. Daardoor ben je beter in staat patiënten te begrijpen en te begeleiden aan de telefoon, en face to face op de praktijk.
Dit leerdoel bereik je na het afronden van deze nascholing, doordat je:
- post-IC-klachten kunt herkennen en onderscheiden;
- weet hoe het voor iemand is om op de IC opgenomen te zijn geweest;
- herkent wat de gevolgen zijn van een IC-opname voor een patiënt;
- herkent wat de gevolgen zijn van een IC-opname voor de familie/naasten (PICS-F);
- gevoelig bent voor post-IC-klachten bij familieleden/naasten;
- weet hoe je kunt omgaan met de klachten die passen bij PICS.
Bronnen bij dit programma
