Samenvatting
‘Is daar eigenlijk wel evidence voor?’ Als ik hem al niet zelf verzucht dan vang ik deze vraag wel wekelijks ergens op. Soms verleidt het me om eens goed uit te zoeken hoe het nu eigenlijk zit, maar even zo vaak wekt de vraag irritatie. Moet je dan alles ‘bewijzen’? Is er nog wel ruimte om het gezonde verstand te laten spreken? Waar is de inbreng van de patiënt?
Evidence-based medicine (EBM) heeft de geneeskunde veel goeds gebracht. Door gedegen wetenschappelijk onderzoek zijn er al veel behandelmethoden verbeterd en evenzoveel behandelmethoden obsoleet gebleken. Elke arts is tegenwoordig doordrongen van het nut van acetylsalicylzuur en statines voor secundaire preventie van hart- en vaatziekten. Anderzijds zal niemand zijn patiënten nog adviseren om absolute bedrust te houden bij een radiculair syndroom of om een baby op de buik te laten slapen. Allemaal gevolgen van wetenschappelijk onderzoek.
Kookboekgeneeskunde?
Evidence-based medicine heeft dus enerzijds een ogenschijnlijk onwrikbare plaats in de dagelijkse praktijk verworven, maar anderzijds is er ook veel kritiek. Wordt het vak geen ‘kookboekgeneeskunde’ en wat doen we als er voor een bepaalde behandeling geen ‘bewijs’ voorhanden is? Gebrek aan bewijs betekent toch niet per definitie de afwezigheid van effectiviteit? In deze nascholing tracht ik op een eenvoudige en nuchtere wijze uiteen te zetten welke plaats EBM in de huisartspraktijk heeft (of kan hebben). Na een opfrissing van het begrip EBM en het systeem van de wetenschap worden handvatten aangereikt om zelf tot een (wetenschappelijke) vraag te komen en deliteratuur te benaderen om deze te beantwoorden. Systematische reviews zijn bij uitstek geschikt omsnel en efficiënt een grote hoeveelheid wetenschappelijke informatie te overzien. Daarom wordt er uitgebreid stilgestaan bij systematische reviews en hun potentiële waarde voor de praktijk.
Ik hoop dat u uiteindelijk ervaart dat het structureel en efficiënt gebruiken van de medische literatuur een uitstekende manier voor verdieping en reflectie is. Elke verbetering in de kwaliteit van uw medisch handelen en praktijkvoering krijgt u er gratis bij.
Accreditatie
Voor dit nascholingsprogramma is voor 2 punten accreditatie aangevraagd onder ID 109672 voor huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde en artsen verstandelijk gehandicapten.
Inhoud
BLOK A EBM en het vinden van bruikbare literatuur
A1 Wat is EBM en hoe werkt het?
A2 Formuleren van een vraag en zoeken naar geschikte publicaties
BLOK B Het identificeren en gebruiken van systematische reviews
B1 Wat is een systematische review
B2 Resultaten van een systematische review interpreteren
Actie en verantwoording
Literatuur
Nadere bespreking van vragen en casuïstiek
Afsluitende toets
Auteur
Floris van de Laar is als huisarts verbonden aan academisch Gezondheidscentrum Frans Huygen te Lent. Daarnaast is hij werkzaam als onderzoeker en docent aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Voor de Cochrane Collaboration (www.cochraneprimarycare.org) is hij de coördinator van het Primary Health Care Field.
Belangenconflicten: geen.
Doelstellingen van dit nascholingsprogramma
Na afloop van het nascholingsprogramma:
- kunt u omschrijven wat EBM is en welke plaats het heeft in de gezondheidszorg;
- hebt u globale kennis van het systeem van publiceren;
- bent u in staat om op basis van een probleem een of meerdere vragen te formuleren;
- kunt u medisch-wetenschappelijke literatuur efficiënt en strategisch benaderen en bruikbaar materiaal selecteren;
- bent u op de hoogte van de belangrijkste kenmerken van een kwalitatief goede systematische review;
- begrijpt u de resultaten van een systematische review en kunt u deze vertalen naar de dagelijkse praktijk.
