Samenvatting
Huisartsen worden frequent geraadpleegd voor klachten die mogelijk passen bij een geneesmiddelenreactie. Hoe zit het ook alweer met die reacties? Geneesmiddelenreacties kunnen worden onderverdeeld in voorspelbare (type A) en onvoorspelbare reacties (type B). Voorbeelden van voorspelbare reacties zijn toxische reacties, neveneffecten van geneesmiddelen en reacties op basis van geneesmiddeleninteracties. Een voorbeeld van een onvoorspelbare reactie is de geneesmiddelenovergevoeligheidsreactie. Voorspelbare reacties zijn dosisafhankelijk, terwijl onvoorspelbare reacties niet dosisafhankelijk zijn.
Men spreekt van een geneesmiddelenovergevoeligheidsreactie als de symptomen die optreden bij een reactie op een geneesmiddel passen bij een allergische reactie.
Geneesmiddelenovergevoeligheidsreacties worden zowel ondergediagnosticeerd als overgediagnosticeerd. Een onterecht gestelde diagnose van overgevoeligheid voor amoxicilline leidt tot het onnodig voorschrijven van tweedekeusantibiotica. Deze zijn vaak duurder en de kans op resistentie is groter. Anderzijds leidt het niet-vaststellen van een overgevoeligheid voor bijvoorbeeld een lokaal anestheticum of NSAID tot een hernieuwde blootstelling daaraan met mogelijk een ernstige reactie tot gevolg.
In deze nascholing wordt ingegaan op de mechanismen van geneesmiddelenovergevoeligheidsreacties, de symptomen die daarbij kunnen optreden, de diagnostiek die toegepast kan worden en de consequenties wanneer de diagnose overgevoeligheidsreactie voor een geneesmiddel gesteld is.
Accreditatie
Voor dit nascholingsprogramma is voor 2 punten accreditatie toegekend onder ID301422 voor huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde en artsen verstandelijk gehandicapten.
Inhoud
BLOK A Geneesmiddelenallergie en intolerantie algemeen
A1 Definitie, mechanisme en klinisch beeld allergische geneesmiddelenreactie
A2 Diagnostiek
A3 Behandeling van geneesmiddelenreacties
BLOK B Geneesmiddelenallergie en intolerantie specifiek
B1 NSAID-overgevoeligheidsreacties en bètalactamallergie
B2 Allergie voor perioperatieve geneesmiddelenActie en verantwoording
Nadere bespreking van vragen en casuïstiek
Literatuur
Opdrachtblad ‘Invoering in de praktijk’
Teamoverleg/ Hagro/fto/wdh
Afsluitende toets
Over de auteur
Timca Bruggink is sinds 1992 als allergoloog werkzaam in het Kennemer Gasthuis te Haarlem (na een recente fusie met het Spaarne Ziekenhuis, nu het Spaarne Gasthuis). Zij heeft de opleiding allergologie gedaan aan de RUG onder prof. dr. K. de Vries en later onder prof. dr. J.G.R. de Monchy. Bruggink heeft tijdens haar opleiding onderzoek gedaan naar de invloed van voedselallergie op verschillende parameters bij patiënten met astma. Belangenconflicten: geen.
Doelstellingen van dit nascholingsprogramma
Na afloop van dit nascholingsprogramma weet u:
- welke pathofysiologische mechanismen van allergische reacties op geneesmiddelen er zijn;
- met welke symptomen allergische of intolerantiereacties zich kunnen manifesteren;
- welke diagnostische mogelijkheden er zijn om een allergische of intolerantiereactie aan te tonen;
- meer over een aantal specifieke geneesmiddelen die vaak de oorzaak zijn van een allergische of intolerantiereactie.
Video's bij dit programma
