Samenvatting
De belangrijkste tandheelkundige aandoeningen (cariës, gingivitis, parodontitis, excessieve gebitsslijtage) zijn feitelijk gedragsziekten. Gedrag wordt aangeleerd en kan daarom worden aangepast als dat vanwege de (mond)gezondheid raadzaam is. In deze nascholingsmodule wordt aandacht geschonken aan het ontstaan van gedrag en aan de factoren die daarbij een rol spelen. Er worden theoretische modellen, voorlichtings- en gesprekstechnieken gepresenteerd waarmee mondzorgverleners het gedrag van hun patiënten kunnen veranderen en waarmee ze hen bij het veranderingsproces kunnen begeleiden. Deze technieken zijn nauwkeurig afgestemd op de gedragsveranderingsfase waarin de patiënt zich bevindt. Aan de hand van casuïstiek worden bijzondere doelgroepen nader besproken. Ten slotte wordt aandacht besteed aan de rol van de mondhygiënist bij public health-programma’s. Aanpassen van het gedrag lijkt geen zware opgave, maar blijkt in werkelijkheid vaak moeilijker dan gedacht. Gedragsverandering lukt dan ook niet zonder professionele hulp, zoals voorlichting. De voorlichting moet zo goed mogelijk aansluiten bij wat de patiënt al weet, doet of bereid is te gaan doen. Om een omslag in de mondhygiëne te bewerkstelligen, is ook begeleiding nodig. De patiënt moet gemotiveerd worden om zijn gedrag aan te passen en gestimuleerd worden zijn aangepaste gedrag vast te houden. Het voorkómen van mondziekten is een kerntaak van de mondhygiënist. De mondhygiënist is dan ook de aangewezen persoon om de patiënt bij die gedragsverandering te helpen en te begeleiden.
Accreditatie
Het KwaliteitsRegister Mondhygiënisten (KRM) heeft aan dit nascholingsprogramma 4 Mondzorg-punten toegekend (onder ID 481597). De cursus heeft tevens het Q-Keurmerk© verkregen.
Inhoud
1 Woord vooraf
2 Het ontstaan van gedrag
3 Gedragsverandering
4 Motivatie
5 Voorlichting en motiverende gespreksvoering
6 Andere factoren bij het begeleiden van gedragsverandering
7 Patiëntencategorieën
8 De mondhygiënist en public health
Auteur
Albert Smith (1956) studeerde in 1983 af als tandarts aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij werkte daarna in het St. John’s Hospital in Mzuzu (Malawi). Naast het managen van de tandheelkundekliniek in het ziekenhuis, trok hij rond met een mobiele unit naar verschillende buitenklinieken om de lokale bevolking te behandelen. Hij zette een jeugdtandzorgprogramma op, trainde tandartsassistenten en deed onderzoek naar materialen en behandelmethoden die zijn afgestemd op de werkomstandigheden in Afrika (voorloper van ART).
Na zijn ontwikkelingswerk in Afrika deed hij een Master in Public Health aan de University of California in Berkeley en werkte hij zes jaar voor de American Lung Association in Californië. Daar ontwikkelde, implementeerde en coördineerde hij public health-programma’s.
In 1998 keerde hij terug naar Groningen en startte hij in Haren een eigen tandartspraktijk. Sindsdien is hij tevens parttime verbonden aan de opleiding Tandheelkunde, waar hij het communicatieonderwijs coördineert. In 2017 schreef Smith in samenwerking met Akke Oomen en Gert-Jan Truin (medewerkers van het Radboudumc, Nijmegen) het studieboek Handboek communicatie in de mondzorg.
Doelstellingen
Na het doorlopen van deze e-learning kun je:
- beschrijven op welke manieren gedrag ontstaat;
- aangeven wat nodig is om bestaand gedrag te veranderen;
- de motivatiefase herkennen, waarin patiënten zich bevinden;
- in elke motivatiefase interventies toepassen die effectief zijn om gedragsverandering te faciliteren;
- aangeven welke rol je zou kunnen spelen bij public health-programma’s.
Ingangsniveau van deze nascholing: een voltooide opleiding Mondzorgkunde.
Video's bij dit programma
