Samenvatting
In onderdeel A1 komen enkele ethische en professionele uitgangspunten aan bod. In hoeverre kunnen en moeten hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg (en dus ook de praktijkondersteuner huisarts) zich met religie of spiritualiteit inlaten? In onderdeel A2 worden enkele denkmodellen besproken met betrekking tot de relatie tussen religiositeit en psychopathologie. Vooral op het gebied van depressie reikt de epidemiologische onderzoeksliteratuur diverse inzichten aan. Vervolgens komen uiteenlopende uitingsvormen van religiositeit en spiritualiteit in de psychopathologie aan bod. Die uitingsvormen van psychopathologie in religieuze of spirituele termen zullen voor enkele prototypische symptomen worden behandeld: religieuze wanen, spirituele ervaringen bij de manie, schuld en verlating, dwangverschijnselen en schizotypie. Het gaat hierbij om diagnostiek en weging van religieuze en spirituele overtuigingen als symptoom, dan wel als betekenisgeving (coping) in moeilijke tijden.
Het onderdeel B1 bespreekt aspecten van de persoonlijke bejegening ten aanzien van het onderwerp religie en spiritualiteit in het contact met patiënten. Welke gespreksaanpak is nuttig? Welke componenten horen bij een religieuze anamnese? Verder komen religiositeit en spiritualiteit in het psychotherapeutisch contact aan de orde (onderdeel B2).
Accreditatie
Voor dit nascholingsprogramma is onder ID 341291 voor 3 punten accreditatie toegekend voor praktijkondersteuners huisartsenzorg bij de NVvPO en de LV POH-GGZ.
Inhoud
BLOK A Vertrekpunten en diagnostiek: religie óf psychiatrie
A1 Plaatsbepaling en ethische overweging
A2 Psychopathologie in termen van religie en spiritualiteit
BLOK B Gesprekken over religie en spiritualiteit
B1 In gesprek komen over religie en spiritualiteit
B2 Religie en spiritualiteit in het behandelcontact
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van vragen en casuïstiek
Literatuur
Opdrachtblad ‘Invoering in de praktijk’
Intervisie
Afsluitende toets
Over de auteurs
Arjan Braam is psychiater bij de crisisdienst Utrecht en consulent psychiatrie in het Diakonessenhuis Utrecht, opleider psychiatrie bij Altrecht Geestelijke Gezondheidszorg, en bijzonder hoogleraar levensbeschouwing en psychiatrie aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht. Zijn leerstoel is ingesteld door het Kenniscentrum Levensbeschouwing en Geestelijke Gezondheidszorg (vanouds Katholiek Studiecentrum Geestelijke Volksgezondheid, KSGV).
Piet Verhagen is psychiater en theoloog; hij is werkzaam bij GGZ Centraal, Ambulatorium Harderwijk; verder is hij voormalig voorzitter van de Section on Religion, Spirituality and Psychiatry van de World Psychiatric Association.
Belangenconflicten: geen.
Doelstellingen van deze nacholing
Na afloop van deze nascholing:
- ken je de medisch-ethische vertrekpunten ten aanzien van het agenderen van religie en spiritualiteit in de praktijk van de POH-GGZ;
- ken je de hoofdbevindingen uit het epidemiologisch onderzoek naar religie en psychiatrie;
- kun je enkele belangrijke en tegelijkertijd sterk uiteenlopende manifestaties noemen van religieuze overtuigingen ten tijde van diverse psychiatrische ziektebeelden;
- weet je hoe je een gesprek over religiositeit kunt opstarten;
- ben je je bewust van de interactie met de patiënt ten aanzien van religiositeit en spiritualiteit.
Bronnen bij dit programma
Video's bij dit programma
