Samenvatting
Professioneel communiceren is een voorwaarde voor het ontstaan van een goede relatie tussen behandelaar en patiënt. Het is aangetoond dat een goede zorgverlener-patiëntrelatie de mondgezondheid van de patiënt bevordert. Professioneel communiceren kan moeilijk zijn. Zelfs ervaren preventieassistenten blijken soms moeite te hebben met bepaalde gesprekssituaties. In deze nascholing worden aan de hand van casuïstiek tips gegeven om lastige gesprekken met succes te kunnen voeren. Achtereenvolgens wordt aandacht besteed aan het omgaan met conflicten, agressie, angst, huiselijk geweld, seksuele intimidatie en fouten. Ten slotte wordt aandacht besteed aan de omgang met specifieke patiëntengroepen, zoals patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden, patiënten met een andere culturele achtergrond en oudere (kwetsbare) patiënten.
Professionele communicatie
Professioneel communiceren verschilt van het voeren van een alledaags gesprek met vrienden of kennissen of het maken van een praatje met iemand die je zomaar op straat tegenkomt. De relatie tussen een patiënt en een behandelaar is ongelijkwaardig: de patiënt is voor de behandelingen die hij moet ondergaan afhankelijk van de preventieassistent. Bovendien missen veel patiënten de tandheelkundige kennis die nodig is om weloverwogen beslissingen over hun mondgezondheid te nemen. Hier ligt een taak voor de zorgverlener. Om goed met de patiënt te communiceren, moet de zorgverlener de patiënt tandheelkundige informatie geven die hij begrijpt. De Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) stelt expliciet dat de patiënt recht heeft op voorlichting die afgestemd is op zijn begripsniveau. Het is daarom belangrijk dat de preventieassistent zich bewust is van de wijze waarop zij communiceert en weet wat het effect ervan is op haar gesprekspartner. Dit betekent onder andere dat de behandelaar vaak iets anders moet reageren dan vanuit haar gevoel om goed te kunnen communiceren, en dus niet moet afgaan op haar eigen intuïties.
In deze nascholing gaan we ervan uit dat je bekend bent met de basisbeginselen van communicatie en dat je al op een redelijk niveau effectief kunt communiceren. Er wordt vooral aandacht besteed aan de valkuilen bij het communiceren en aan gesprekssituaties die zorgverleners doorgaans lastig vinden. Heel bewust hebben we veel casuïstiek en voorbeeldgesprekken in de nascholing opgenomen. Op de theoretische onderbouwing van de gespreksmethodiek gaan we niet zo diep in. Daarvoor verwijzen we naar het Handboek communicatie in de mondzorg. Uit dit boek zijn veel tekst en casuïstiek integraal overgenomen of in samengevatte vorm in deze nascholing opgenomen.
In de tekst wordt omwille van de leesbaarheid voor behandelaar/preventieassistent de vrouwelijke vorm gekozen. Overal waar zij/haar staat, mag ook hij/hem gelezen worden.
Inhoud
BLOK A Verbale en non-verbale communicatie
A1 Rol van communicatie in de behandelaar-patiëntrelatie
BLOK B Casuïstiek met tips voor moeilijke gesprekken
B1 Lastige gesprekssituaties
BLOK C Communicatie met specifieke patiëntengroepen
C1 Communiceren met bijzondere zorggroepen
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van vragen
Literatuur
Overleg met tandarts(en) en andere collega's
Opdrachtblad ‘Opnemen in het takenpakket’
Afsluitende toets
Auteurs
Albert Smith (1956) studeerde in 1983 af als tandarts aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij werkte daarna in het St. John’s Hospital in Mzuzu (Malawi). Naast het managen van de tandheelkundekliniek in het ziekenhuis trok hij rond met een mobiele unit naar verschillende buitenklinieken om de lokale bevolking te behandelen. Hij zette een jeugdtandzorgprogramma op, trainde tandartsassistenten en deed onderzoek naar materialen en behandelmethoden die zijn afgestemd op de werkomstandigheden in Afrika (voorloper van ART).
Na zijn ontwikkelingswerk in Afrika deed hij een Master in Public Health aan de University of California in Berkeley en werkte hij zes jaar voor de American Lung Association in California. Daar ontwikkelde, implementeerde en coördineerde hij public health-programma’s.
In 1998 keerde hij terug naar Groningen en startte in Haren een eigen tandartspraktijk. Sindsdien is hij tevens parttime verbonden aan de opleiding tandheelkunde, waar hij het communicatieonderwijs coördineert. In 2017 schreef Smith in samenwerking met Akke Oomen en Gert-Jan Truin (medewerkers Radboudumc, Nijmegen) het studieboek Handboek communicatie in de mondzorg.
Doelstellingen
Na afloop van deze nascholing:
-
ben je je bewust van de valkuilen in de communicatie met patiënten;weet je hoe je jouw communicatieve vaardigheden in lastige gesprekssituaties kunt inzetten;
-
weet je hoe je kunt omgaan met een angstige patiënt;
-
herken je lage gezondheidsvaardigheden bij jouw patiënten en kun je hier effectief mee omgaan;
-
heb je geleerd cultuurbewust te communiceren;
-
heb je handvatten gekregen om met kwetsbare oudere patiënten te kunnen omgaan.
