Deep Brain Stimulation (DBS) of diepe hersenstimulatie is een invasieve neurochirurgische ingreep voor psychiatrische aandoeningen die niet reageren op het gewone therapeutische arsenaal dat volgens de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) wordt toegepast. Het is voor de obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) een geaccepteerde last resort behandeling en voor depressie nog steeds in een experimentele fase. Dat geldt ook voor andere indicaties zoals verslaving en Gilles de la Tourette. Hoewel het een invasieve ingreep is, waarbij twee elektroden diep in de hersenen worden ingebracht, is het door de moderne afbeeldingstechnieken en de moderne operatietechnieken een gecontroleerde ingreep met relatief weinig complicaties.
In deze nascholing wordt vooral de techniek van diepe hersenstimulatie besproken en de verschillende indicatiegebieden met het wetenschappelijk bewijs. Met behulp van casuïstiek en vragen zal ook besproken worden wanneer de techniek ingezet kan worden en dus welke behandelingen geprobeerd moeten zijn om de techniek toe te passen.
Inhoud
Blok A Diepe hersenstimulatie
A1 De ontwikkeling van de DBS-techniek
A2 Functionele neuroanatomie
A3 Neurofysiologie van hersencircuits en het effect van DBS
A4 De operatie
Blok B Toepassingen
B1 DBS bij de obsessieve-compulsieve stoornis
B2 DBS bij therapieresistente depressie
B3 DBS bij verslaving
B4 DBS bij Gilles de la Tourette
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van de vragen en casuïstiek
Literatuur
Afsluitende toets
Accreditatie
Voor dit nascholingsprogramma is onder ID 359559 voor 3 punten accreditatie toegekend.
Over de auteurs
Peter Notten was van 1992 tot december 2018 werkzaam in het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) in Tilburg als ziekenhuispsychiater en was gespecialiseerd in de behandeling van stemmingsstoornissen. Het ETZ heeft een groot neurochirurgisch (opleidings)centrum en de neurochirurgen hebben veel ervaring op het gebied van DBS. Peter Notten hield zich vanaf 2009 bezig met DBS en heeft in 2016 samengewerkt met het AMC in een onderzoek naar de effectiviteit van DBS bij depressie. Dit onderzoek leidde tot een belangrijke publicatie in JAMA Psychiatry. In 2017 werd hij door het programma Dokters van morgen geïnterviewd over DBS. Peter Notten is momenteel werkzaam als psychiater bij Amarant.
Dirk de Knijff is sinds 2017 werkzaam in het ETZ als ziekenhuispsychiater. Daarvoor was hij twaalf jaar werkzaam als ziekenhuispsychiater in het St. Anna Ziekenhuis in Geldrop. Hij is gespecialiseerd in de behandeling van stemmingsstoornissen en houdt zich momenteel in het ETZ bezig met onder andere de neuromodulerende technieken: rTMS, ECT en DBS.
Belangenconflict: geen.
Doelstellingen van dit nascholingsprogramma
Na afloop van deze nascholing:
- weet u hoe de DBS-techniek is ontstaan en zich heeft ontwikkeld;
- weet u meer over functionele neuroanatomie van de basale kernen;
- weet u meer over neurofysiologie van de basale kernen;
- weet u hoe de techniek wordt toegepast en hoe deze werkt in de hersenen;
- weet u hoe een DBS-operatie verloopt;
- weet u meer over de hersencircuits betrokken bij OCS;
- weet u meer over de hersencircuits betrokken bij depressie;
- kent u de indicatiegebieden voor DBS en het wetenschappelijk bewijs daarvoor;
- kunt u een patiënt vertellen wat de operatie inhoudt en hoe veilig deze is.
Video's bij dit programma
