Gammahydroxyboterzuur (GHB) en gammabutyrolacton (GBL) zijn populaire drugs in verschillende landen, onder andere in Nederland. De angstverlagende, seksuele en euforiserende effecten maakten dat GHB zich heeft ontwikkeld tot een partydrug. In 2017 werd de prevalentie van GHB-gebruik in Nederland onder de volwassen bevolking geschat op 0,4% (het voorafgaande jaar). Het gebruik ligt daarmee lager dan het gebruik van ecstasy (0,8%), cocaïne (0,6%) en amfetamine (0,5%). De geschatte prevalentie van gebruik ooit in de algemene bevolking is 1,5%. Uit een landelijke survey in 2016 onder uitgaanders tussen 15 en 35 jaar blijkt dat in deze doelgroep 14% ooit GHB of aan GHB verwante middelen heeft gebruikt.
Ondanks de lage prevalentiecijfers in de algemene bevolking blijkt dat GHB nummer 4 is in de top 20 van druggerelateerde presentaties bij de Spoedeisende Hulp van het ziekenhuis. Als gevolg van de kleine marge tussen de recreatieve dosis met gewenste effecten en de dosis die leidt tot bewustzijnsverlies, komen overdoses vrij vaak voor. Regelmatig gebruik van GHB kan daarnaast leiden tot tolerantie en afhankelijkheid. Patiënten met een GHB-verslaving (stoornis in het gebruik van GHB) gebruiken gemiddeld twaalf keer per dag GHB, waarbij het overslaan van een dosis al snel kan leiden tot ernstige en levensbedreigende ontwenningssymptomen. Zorgverleners die te maken hebben met deze patiënten worden regelmatig geconfronteerd met complexe casuïstiek vanwege de combinatie van psychiatrische en somatische comorbide stoornissen, complicaties tijdens overdosering en detoxificatie, aanwezigheid van psychosociale problematiek en slechte continuïteit van zorg.
Deze nascholing beoogt de kennis over GHB en het gebruik daarvan te vergroten. Daarnaast richt deze nascholing zich op detoxificatie en behandeling van patiënten met een GHB-verslaving. In BLOK A wordt ingegaan op GHB in het algemeen, de farmacologie (kinetiek en dynamiek) en de epidemiologie. Vervolgens wordt in BLOK B ingegaan op detoxificatie van GHB, waaronder de meest voorkomende onthoudingssymptomen, het verschil tussen intoxicatie- en onthoudingssymptomen, afbouwmogelijkheden (farmacologische GHB en benzodiazepinen) en adviezen bij complicaties (bijvoorbeeld onttrekkingsdelier tijdens detoxificatie). Tot slot wordt in BLOK C een beschrijving gegeven van een casus met een GHB-verslaving, veelvoorkomende comorbide problematiek en belangrijke aandachtspunten binnen de behandeling (terugvalmanagement).
Inhoud
Blok A GHB, werking en gebruik
A1 Farmacologie
A2 Recreatief GHB-gebruik
Blok B Afhankelijkheid en detoxificatie van GHB
B1 GHB-afhankelijkheid
B2 Detoxificatie van GHB
Blok C Problematiek en behandeling bij GHB-verslaving
C1 Problematiek bij GHB-verslaving
C2 Behandeling GHB-verslaving
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van de vragen en casuïstiek
Literatuur
Afsluitende toets
Accreditatie
Voor dit nascholingsprogramma is onder ID 399557 voor 3 punten accreditatie toegekend.
Over de auteurs
Evelien Joosten is senior onderzoeker en als projectcoördinator GHB terugvalmanagement verbonden aan het Nijmegen Institute for Scientist Practioners in Addiction (NISPA) en werkzaam bij het Radboudumc. Zij heeft zich gespecialiseerd in onderzoek naar samen beslissen (shared decision-making) in de verslavingszorg en GGZ. Evelien is werkzaam geweest als psycholoog in de verslavingszorg en GGZ.
Harmen Beurmanjer is werkzaam als senior onderzoeker bij Novadic Kentron en richt zich vooral op onderzoek naar GHB-verslaving en de ontwikkeling van nieuwe behandelmethoden voor GHB-problematiek. Daarnaast is Harmen als hoofddocent verslaving verbonden aan het RCSW en RINO Zuid voor de opleidingen tot GZ-psycholoog en klinisch psycholoog.
Boukje Dijkstra is als algemeen directeur verbonden aan NISPA en werkt als senior onderzoeker/beleidsmedewerker bij Novadic-Kentron. Zij is tevens hoofddocent bij de postdoctorale opleiding tot klinisch psycholoog (Radboud Centrum Sociale Wetenschappen) en verslavingsarts (Radboudumc). Boukje heeft zich gespecialiseerd in onderzoek naar implementatie, detoxificatie en psychosociale behandelingen in de verslavingszorg.
Arnt Schellekens is hoogleraar verslaving en psychiatrie en werkzaam als psychiater bij Radboudumc en Donders Institute for Brain, Cognition and Behavior. Hij is als wetenschappelijk directeur verbonden aan NISPA. Arnt is hoofddocent bij de opleiding voor verslavingsartsen in Nederland (MiAM) en coördineert de landelijke opleiding verslavingspsychiatrie.
Belangenconflicten: geen.
Doelstellingen van dit nascholingsprogramma
Na afloop van dit nascholingsprogramma:
- weet u wat GHB is en kent u de (verslavende) werking ervan;
- heeft u kennis over de epidemiologie van GHB-gebruik;
- (her)kent u veelvoorkomende problemen van GHB-gebruik;
- heeft u zich verdiept in detoxificatie en ontwenningsklachten van GHB;
- bent u op de hoogte van terugvalrisico en problematiek bij GHB-verslaving;
- heeft u inzicht in belangrijke aandachtspunten in de behandeling.
Video's bij dit programma
