Samenvatting
Sinds een aantal jaren staan trainingen die gebaseerd zijn op oefening in mindfulness sterk in de belangstelling. De training, waarin beoefening van oosterse meditatie samenkomt met de moderne westerse psychologische interventies, neemt toe in populariteit. Ook binnen de gezondheidszorg, waarbij de ggz het voortouw neemt, neemt de aandacht voor en acceptatie van mindfulness toe. Tien jaar geleden werd er nog wat schamper gereageerd op deze methode. Na veelvuldig en gedegen wetenschappelijk onderzoek heeft mindfulness inmiddels een plaats gekregen in diverse disciplines van de gezondheidszorg.
Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR) werd dertig jaar geleden ontwikkeld door Jon Kabat-Zinn. Het is een wetenschappelijk beproefde methode, waarbij mensen met chronische en stressgerelateerde aandoeningen, pijn en vermoeidheid veel baat blijken te hebben.
Ruim tien jaar geleden is hieruit een nieuwe stroming ontstaan, de Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT). MBCT is een methode om het risico op terugval te verminderen bij mensen die kwetsbaar zijn voor terugkerende depressie. In de training staat het ontwikkelen van open aandacht centraal.
De vaardigheid in deze manier van aandacht geven wordt getraind met behulp van eenvoudige meditatie- en yogatechnieken, en wordt gedefinieerd als bewuste zelfregulatie van de aandacht, van moment tot moment. De deelnemer wordt uitgenodigd de aandacht te richten op innerlijke ervaringen als gedachten, emoties en lichamelijke gewaarwordingen, maar ook op de ervaring van omgevingsaspecten zoals beelden en geluiden. Daarbij wordt de nadruk gelegd op een houding van niet-oordelende acceptatie. Dat wil zeggen, dat gebeurtenissen die opkomen in de aandacht van de deelnemers zorgvuldig geobserveerd worden, maar niet worden gelabeld als goed of slecht, waar of onwaar, gezond of ziek of belangrijk of onbelangrijk. Op die manier is mindfulness de niet-oordelende observatie van de doorgaande stroom van interne en externe ervaringen op het moment dat deze zich voordoen.
Accreditatie
Voor dit nascholingsprogramma is onder ID197635 voor 3 punten accreditatie toegekend.
Inhoud
Blok A Mindfulness en depressie
A1 Definitie en mindfulnessprogramma’s
A2 Mindfulness bij een depressieve stoornis
A3 Aangrijpingspunt mbct
A4 Stuctuur van mbct
A5 Mindfulness en cognitieve gedragstherapie
Blok B Mindfulness en wetenschap
B1 Mindfulness en depressie
B2 Mindfulness en andere aandoeningen
B3 Neurofysiologie
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van vragen en casuïstiek
Literatuur
Auteur
Martine Steen is als arts en mindfulnesstrainer werkzaam geweest in het Radboud UMC voor Mindfulness in Nijmegen. Naast het verzorgen van intakes en medicatiebeleid van deelnemers aan trainingen gaf zij MBCT-trainingen aan mensen met tal van gezondheidsproblemen, waaronder depressie, diverse angststoornissen, ADHD, bipolaire stoornissen, verklaarde en onverklaarde lichamelijk klachten en persoonlijkheidsproblematiek. Zij gaf diverse lezingen over mindfulness. Momenteel heeft zij haar eigen praktijk waar zij MBSR- en MBCT-trainingen geeft. Belangenconflicten: geen.
Doelstellingen van dit nascholingsprogramma
Algemeen leerdoel: mindfulness is een waardevolle ‘psychotherapeutische’ aanvulling geworden in de psychiatrische praktijk. Voor psychiaters is het zinvol op de hoogte te zijn van deze techniek en de kennis te hebben wanneer deze techniek kan worden ingezet.
Dit leerdoel bereikt u na het afronden van dit programma doordat u:
- meer kennis van en inzicht in MBCT hebt;
- weet op welke inzichten in de etiologie van het ontstaan van depressie en het risico op recidief de inzet van mindfulness is gebaseerd;
- inzicht hebt in het werkingsmechanisme van mindfulness;
- het effect op depressie en de inzetbaarheid bij andere psychiatrische aandoeningen binnen de GGZ begrijpt, evenals bij chronische ziekten en/of andere beelden in de algemene geneeskunde;
- een idee hebt van de indicaties en contra-indicaties voor deelname aan een training;
- kennis hebt van de inhoudelijke structuur van een training;
- kennis hebt van de belangrijkste wetenschappelijke publicaties over mindfulness.
Bronnen bij dit programma
