Samenvatting
De posttraumatische stressstoornis (PTSS) is de bekendste van de psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen. Deze vormen het onderwerp van de psychotraumatologie, een bij uitstek multidisciplinair werkveld waarin naast clinici ook onderzoekers, vertegenwoordigers van beroepsgroepen en beleidsmakers zijn betrokken. De patiënten zijn overlevende, getroffene, slachtoffer, dader en/of nabestaande. Actuele ontwikkelingen in het wereldnieuws zijn van invloed op het werkterrein. Die kunnen leiden tot nieuwe aanmeldingen voor behandeling of nieuwe aandacht voor specifieke aspecten van de problematiek. Te denken valt aan globalisering, gewapende conflicten, vluchtelingen, militaire interventies en rampen zoals de vliegramp met de MH17.
Daarnaast spelen recente ontwikkelingen binnen de beroepsgroep een belangrijke rol, zoals de introductie van de DSM-5, de geplande verschijning van de elfde editie van de International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD-11) en de Zorgstandaard Psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen. Deze ontwikkelingen laten zien hoe het werkveld sinds de introductie van het begrip PTSS in de DSM-III in 1980 gegroeid is. Er bestaan nu verschillende bekende evidence-based behandelingen die grote overeenkomsten vertonen. Zij kunnen in instellingen naast elkaar en in de individuele patiëntenzorg indien nodig na elkaar worden toegepast.
De titel van deze nascholing verwijst naar de klinische heterogeniteit van psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen. Naast PTSS wordt vaak gesproken van complexe PTSS als de traumatische gebeurtenissen hebben geleid tot verstoringen in de domeinen van affect, zelf en interpersoonlijke relaties. De opname van de persisterende complexe rouwstoornis (PCRS) als een van de zogenoemde ‘Andere gespecificeerde psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen’ in de DSM-5 en in de Zorgstandaard vestigt de aandacht op reacties op verlies van dierbaren. Van traumatisch verlies kan worden gesproken bij de dood van een (of meerdere) naaste(n) in de context van een traumatische gebeurtenis, dat wil zeggen als gevolg van moord, suïcide, oorlog, terreur, een ramp, ongeval of misdrijf. De term ‘traumatische rouw’ wordt gebruikt om psychische klachten na traumatisch verlies aan te duiden, in het bijzonder klachten passend bij PCRS, PTSS en/of depressie.
Deze nascholing is bedoeld om de competenties van psychiaters op het werkterrein van de psychotraumatologie te verstevigen en hen vertrouwd te maken met recente ontwikkelingen. De meeste aandacht gaat uit naar volwassenen; op enkele plaatsen komen kinderen en jeugdigen en ouderen ter sprake.
Inhoud
Blok A Diagnostiek
A1 Diagnostiek van PTSS
A2 Diagnostiek van traumatische rouw en complexe PTSS
A3 Comorbiditeit en differentiële diagnostiek
Blok B Behandeling
B1 Behandeling van PTSS
B2 Behandeling van traumatische rouw
B3 Behandeling van complexe PTSS
Actie en verantwoording
Nadere bespreking van de vragen en casuïstiek
Literatuur
Afsluitende toets
Accreditatie
Voor dit nascholingsprogramma is onder ID 332346 voor 3 punten accreditatie toegekend.
Over de auteur
Dr. Geert Smid is psychiater, plaatsvervangend opleider en senior onderzoeker bij Arq/Centrum '45, psychotraumatherapeut Nederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma (NtVP) en supervisor psychotherapie Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie (NVP). Hij publiceerde over vóórkomen, diagnostiek en behandeling van PTSS en traumatische rouw alsmede over stress-sensibilisatie. In 2011 promoveerde hij op het proefschrift Deconstructie van uitgestelde posttraumatische stressstoornis. Zijn huidige onderzoek richt zich op stress-sensibilisatie bij PTSS en traumatische rouw. Hij geeft regelmatig lezingen en trainingen over diagnostiek en behandeling van trauma, PTSS en traumatische rouw.
Prof. dr. Paul A. Boelen is hoogleraar bij de afdeling Klinische Psychologie van de Universiteit Utrecht. Hij is als klinisch psycholoog/psychotherapeut verbonden aan het Ambulatorium van de Faculteit Sociale Wetenschappen van diezelfde universiteit en aan Centrum '45. Hij is supervisor en leertherapeut van de Vereniging voor Gedrags- en Cognitieve Therapieën (VGCt). Hij is hoofdredacteur van het Tijdschrift voor Gedragstherapie en waarnemend hoofdopleider van de opleiding tot gz-psycholoog voor volwassenen en ouderen en de regio Utrecht. Hij is als hoogleraar tevens verbonden aan Arq Psychotrauma Expertgroep.
Belangenconflicten: geen.
Doelstellingen van dit nascholingsprogramma
Na afloop van deze nascholing kunt u:
- psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen bij volwassenen identificeren;
- de epidemiologie van PTSS (prevalentie, beloop en beïnvloedende factoren) beschrijven;
- evidence-based psychotherapieën voor PTSS, traumatische rouw en complexe PTSS benoemen en de werkingsprincipes bediscussiëren;
- farmacotherapie voor PTSS toepassen.
Bronnen bij dit programma
